TỔNG THỐNG MỸ LẨY KIỀU

    Trong 23 năm qua ba đời Tổng thống và một Phó Tổng thống Mỹ đã bốn lần dùng Kiều để diễn đạt mối quan quan hệ Việt - Mỹ. Những câu thơ Kiều do các chính khách Mỹ lẩy tuy chưa phải là những câu hay nhất của Truyện Kiều nhưng đã được sử dụng phù hợp, sinh động, đắc địa trong các bối cảnh ngoại giao cụ thể của hai quốc gia ở các thời điểm khác nhau, giống như viên ngọc lớn trên đỉnh chiếc vương miện.

MỜI NHẤP VÀO DÒNG "XEM TRÊN YOUTUBE" TRÊN ẢNH  ĐỂ XEM VIDEO.

MƯỢN KIỀU ĐỂ TRẢ LỜI ĐỒNG BÀO

 Trong lịch sử văn học Việt Nam không dễ gì có nhiều văn chương có sức lay động quần chúng đứng lên đấu tranh cách mạng lớn lao như văn chương của Phan Bội Châu. Ngày nay trong văn chương đó, về tư tưởng và quan niệm, có thể điểm này điểm khác không còn phù hợp, nhưng trái tim chan chứa nhiệt huyết của tác giả vẫn còn nguyên giá trị. Ông là một trong số những nhà văn lớn của văn học Việt Nam trong nửa đầu thế kỷ 20. Người đầy trí lực như vậy mà vẫn phải mượn thơ Kiều để trả lời đồng bào thì mới thấy Truyện Kiều đúng là kiệt tác vô tiền khoáng hậu. 

MỜI NHẤP VÀO DÒNG "XEM TRÊN YOUTUBE" TRÊN ẢNH  ĐỂ XEM VIDEO.

BÁC HỒ LẨY KIỀU

     Bác vận dụng Kiều để chào mừng, đáp từ các vị khách quốc tế vừa đề cao giá trị nội dung, nghệ thuật của một kiệt tác văn học vừa khẳng định văn hóa đặc sắc của Việt Nam; quảng bá, giới thiệu với bạn bè quốc tế tác phẩm văn chương bất hủ, bách khoa thư của người Việt.

    Theo thống kê của chúng tôi, từ năm 1957, khi tiếp Chủ tịch Xô viết - ngài K.E.Vôrôsilốp - và đến sau này, Bác Hồ có 9 lần “lẩy Kiều”, nhiều nhất là các năm 1957, 1963. Đó là chưa nói đến việc sử dụng Kiều trong các bài báo có tính chất quốc tế như: “Kiều bào yêu nước”, “Một tin tức lạ”, “Sẵn sàng giúp đỡ”..

                    

        MỜI NHẤP VÀO DÒNG "XEM TRÊN YOUTUBE" TRÊN ẢNH  ĐỂ XEM VIDEO.

NÉT ĐỘC ĐÁO TRONG TẬP KIỀU

TẬP KIỀU là  ghép các câu Kiều như “lẩy Kiều” nhưng có thể thêm bớt từ khác để ra những câu theo “hình thức Kiều” mà mang tinh thần khác, phù hợp với văn cảnh. Tập Kiều khó với người bình dân, nhưng lại thú vị và dễ với những bậc cao thủ chữ nghĩa.

MỜI NHẤP VÀO DÒNG "XEM TRÊN YOUTUBE" TRÊN ẢNH  ĐỂ XEM VIDEO.

HÁT THƠ KIỀU THEO ĐIỆU CHẦU VĂN

Hát văn, còn gọi là chầu văn, hát hầu đồng, hát bóng, là một loại hình nghệ thuật ca hát cổ truyền của Việt Nam. Đây là hình thức lễ nhạc gắn liền với nghi thức hầu đồng của tín ngưỡng Tứ phủ (Đạo Mẫu) và tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần (Đức Thánh Vương Trần Hưng Đạo), một tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Bằng cách sử dụng âm nhạc mang tính tâm linh với các lời văn trau chuốt nghiêm trang, chầu văn được coi là hình thức ca hát mang ý nghĩa chầu thánh. Hát văn có xuất xứ ở vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Mời quý vị nghe Nghệ nhân Vũ Huy Dự ở thành phố Hồ Chí Minh hát thơ kiều theo điệu chầu văn Bắc vào ngày từ 26 tháng 6 năm 2020, tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong cuộc thi “Bạn đọc thuộc Kiều” đợt 3, khu vực phía Nam. 

MỜI NHẤP VÀO DÒNG "XEM TRÊN YOUTUBE" TRÊN ẢNH  ĐỂ XEM VIDEO.

 

DÙNG TRUYỆN KIỀU KÉN CHỒNG

Trước Cách mạng Tháng Tám khá lâu, chuyện bói Kiều đã phổ biến trong dân gian, và nhà văn Ngô Tất Tố đã đưa vào trong tiểu thuyết "Lều chõng". Khi Vân Hạc đi thi, vợ là cô Ngọc muốn biết trước kết quả nên đã dùng "Truyện Kiều" để bói và được bốn câu:

Bó thân về với triều đình
Hàng thân lơ láo, phận mình ra đâu
Áo xiêm ràng buộc lấy nhau
Vào luồn, ra cúi công hầu mà chi?

"Cứ trong ý tứ mà suy", cô Ngọc biết chồng sẽ hỏng thi, nếu như đậu thì sẽ làm quan, là người của triều đình, trái với ý của bốn câu thơ trên. Vân Hạc học giỏi, khi thi hỏng, rất buồn, nhưng vợ không buồn và lựa lời an ủi chồng rằng chẳng qua vì cái số, đã được báo trước trong "Truyện Kiều".

MỜI NHẤP VÀO DÒNG "XEM TRÊN YOU TUBE" TRÊN ẢNH  ĐỂ XEM VIDEO.

 

TIẾNG VIỆT CỦA TRUYỆN KIỀU

 

Vợ chồng giáo sư Nguyễn Đình Chú.

GS.TS NGUYỄN ĐÌNH CHÚ

    Tôi muốn mở đầu bài viết này từ những câu nói sau đây về tiếng Việt của Truyện Kiều: 
    “Nam âm tuyệt xướng” (Truyện Kiều là tiếng nói tuyệt hay của nước Nam)  Đào Nguyên Phổ.
    “Truyện Kiều” là quốc hoa quốc túy quốc hồn của ta đó. “Truyện Kiều” còn tiếng ta còn; tiếng ta còn, nước ta còn” - Phạm Quỳnh.
    “Nguyễn Du viết Kiều đất nước hóa thành văn” - Chế Lan Viên
        Ta nghĩ gì về những câu nói của các bậc tiền nhân trứ danh này?
        Rõ ràng mỗi người một cách phát ngôn, nhưng chung nhau một ý tưởng coi tiếng Việt của Truyện Kiều là hay nhất, đẹp nhất, tuyệt diệu nhất của tiếng Việt Nam ta. Trong ý kiến của Phạm Quỳnh và Chế Lan Viên lại còn nói đến vai trò của tiếng Việt Truyện Kiều trong sự tồn vong của đất nước.Với Chế Lan Viên là nhà thơ trứ danh của cách mạng thì chỉ rặt được sự tán thưởng. Nhưng với ông chủ bút Tạp chí Nam Phong tôn vinh Truyện Kiều vào năm 1924 trong dịp Hội Khai Trí Tiến Đức kỷ niệm Nguyễn Du là buổi đất nước còn bị thực dân Pháp đô hộ. Do đó, câu nói của ông chủ bút về tiếng Việt Truyện Kiều hẳn đã không thoát khỏi đòn bút của hai chí sĩ Ngô Đức Kế, Huỳnh Thúc Kháng, sau 13 năm tù Côn Đảo được thả ra, kết tội Phạm Quỳnh đã gây ra phong trào sùng bái Truyện Kiều để ru ngủ thanh niên quên nhiệm vụ cứu nước. Còn trên văn đàn công khai thì Nam Phong và vị chủ bút vẫn được ca ngợi hết lời.Như thế thì cũng chẳng có ai đụng đến hai câu nói đó của Chủ bút. Chỉ sau ngày Cách mạng tháng Tám 1945 thành công, trừ các vùng như Hà Nội trước 1954, miền Nam trước 1975, còn nữa thì một thời Tạp chí Nam Phong bị coi là văn học nô dịch, đặc biệt với chủ bút đã bị qui tội bồi bút thực dân. Hai câu nói của Chủ bút về tiếng Việt của Truyện Kiều thì bị coi là viên đạn bọc đường. Ý cho rằng lời nói này hay nhưng đó là nguy hiểm cho đất nước trong hoàn cảnh mất nước. Một cái tội tày trời (?!) Sự thể từng là thế. Hôm nay ta sẽ nghĩ thế nào nhỉ?
Trước hết phải thấy qui luật cộng hưởng trong tiếp nhận văn bản nói chung văn bản nghệ thuật nói riêng vốn là thiên hình vạn trạng và mang dấu ấn cá nhân và thời đại, kể cả chính thể. Với hai câu nói như thế mà có nhiều ý kiến khác nhau là điều dễ hiểu. Còn với chúng ta hôm nay, liệu có ai coi hai câu nói đó là viên đạn bọc đường nữa không. Có lẽ là không trong khi có nhiều người thích thú , coi đó là thuộc loại những câu nói hay nhất, đích đáng nhất về Truyện Kiều. Sau đây tôi thử dựa theo lý thuyết diễn ngôn đang ăn khách trên thế giới, kể cả ở nước ta là lý thuyết tôn trọng sự tồn tại khách quan của ngữ nghĩa của ngôn từ để giải mã nội dung của nó xem sao.
Một câu hỏi có thể đặt ra: Sao lại chỉ Truyện Kiều là “Quốc hoa quốc túy quốc hồn”? Và sao lại chỉ “Nguyễn Du viết Kiều” đất nước mới “hóa thành văn”? Nguyễn Trãi với Quốc âm thi tập, Hồ Xuân Hương - Bà chúa thơ Nôm, Tú Xương - bậc Thần thơ Thánh chữ… đâu mà không có tên, kể cả ngôn ngữ của ca dao thuộc văn học dân gian sao không được nói đến? Đâu chỉ ngôn ngữ văn chương mới làm nên “quốc hoa quốc túy quốc hồn” trong khi quốc hoa quốc túy quốc hồn là sự thăng hoa kết tinh từ nhiều phương diện trong sự sống của đất nước. Thiết nghĩ câu hỏi trên cần đặt ra như thế nhưng là thừa. Bởi vị chủ bút và nhà thơ đã thừa biết thế nhưng đây là muốn nói về vị trí số một ở độ kết tinh thăng hoa tuyệt đỉnh của tiếng Việt Truyện Kiều mà không một thi tài văn tài nào của đất nước ngang tầm. Vả chăng đây là câu nói trong Diễn văn đọc tại buổi lễ Kỷ niệm Nguyễn Du, chứ đâu là chuyện bàn về quốc hoa quốc túy quốc hồn Việt Nam nói chung.
        Như đã nói trong ý kiến của ông chủ bút và nhà thơ còn nói đến vai trò của tiếng Việt Truyện Kiều trong sự tồn vong của đất nước. Trong thực tế, phải chăng đang có tình trạng là khi nghĩ đến sự tồn vong và phát triển của đất nước vốn bao phen bị ngoại xâm đặc biệt từ giữa thế kỷ XIX đến năm 1979 lại phải đương đầu với bốn cuộc chiến tranh vệ quốc mà vẫn giữ được đất nước nên trong cảm hứng tôn vinh thiên về công lao của võ công hơn là văn nghiệp. Do đó mà khi nói đến vai trò lịch sử, nói đến lòng yêu nước thường chỉ nói nhiều đến nhân dân anh hùng, các bậc anh hùng cứu quốc. Tình trạng đó là cần thiết có lý do nhưng chưa đủ độ hoàn chỉnh… Bởi lẽ Nguyễn Du viết Kiều làm nên “quốc hoa quốc túy quốc hồn”và “đất nước hóa thành văn”như thế sao lại không phải là nhà ái quốc vĩ đại. Trong các sách viết về nội dung yêu nước của văn thơ Việt Nam từ trước đến nay hình như chưa thấy đâu nói làm đẹp tiếng Việt, làm đẹp văn chương của đất nước như Nguyễn Du viết Kiều cũng là yêu nước vĩ đại và Truyện Kiều chính là sản phẩm của lòng yêu nước vĩ đại đó...
        Để rõ hơn điều này, cần nói đến vị trí của ngôn ngữ, của tiếng nói trong sự tồn vong của đất nước. Đất nước bị xâm lăng thì mất lãnh thổ, mất chủ quyền, mất chế độ, mất quyền sống. Nhưng với tinh thần quật cường của nhân dân trong các phong trào cứu nước dưới sự lãnh đạo của các bậc anh hùng một khi đã đại thắng như lịch sử Việt Nam ta đã bao phen chứng minh thì lãnh thổ, chủ quyền quyền sống đều lại còn kể cả chế độ nếu muốn. Nhưng mất nước mà mất đến cả văn hóa, phong tục tập quán, đặc biệt là mất tiếng nói thì ôi thôi là mất vĩnh viễn. Hiện thực đó đâu khó thấy. Vả chăng với đất nước đâu chỉ có chuyện chống xâm lăng mà quan trọng hơn còn phải là phát triển với đủ lãnh vực của cuộc sống mà nhất định không thể thiếu văn chương mà ngôn ngữ là yếu tố đầu tiên. Nói qua một chút như thế là đủ để chúng ta thấy mấy câu nói của hai ông, đặc biệt là câu nói của ông chủ bút Phạm Quỳnh: “Truyện Kiều còn tiếng ta còn; tiếng ta còn nước ta còn” là tuyệt đối đúng với qui luật khách quan của sự sống với bất cứ quốc gia dân tộc nào.
        Để hiểu sâu hơn giá trị của mấy câu nói của ông chủ bút và nhà thơ trong việc đề cao tiếng Việt Truyện Kiều, thiết tưởng lại cần có cách hiểu khái niệm thiên tài là thế nào. Trong thực tế, để tôn vinh giá trị người, trong tiếng Việt đã có không biết bao nhiêu thuật ngữ. Nào là: anh hùng, hào kiệt, vĩ đại, vĩ nhân, thánh nhân... Trong lãnh vực văn chương cũng có nhiều thuật ngữ. Nào là: văn tài, thi hào, thi bá, thần thơ thánh chữ… Riêng thuật ngữ “thiên tài” thì được dành chung cho nhiều lãnh vực của cuộc sống. Việc sử dụng thuật ngữ này thì cũng tùy ai thích dùng thế nào thì dùng. Xin kể một trường hơp: ngày
        Đặng Thái Sơn đạt giải nhất quốc tế Piano về nước, báo chí nhiều chỗ coi đó là thiên tài. Truyền hình Việt Nam giới thiệu về Đặng Thái Sơn. Một ông chủ nhiệm của Nhạc viện quốc gia Hà Nội phát biểu: “Đặng Thái Sơn là thiên tài. Rồi đây dưới chế độ xã hội chủ nghĩa ưu việt của chúng ta sẽ có hàng chục thiên tài”. Không dấu gì quí vị, nghe câu nói này tôi bảo con tắt ngay tivi và buột ra một câu: nói phét. Nếu nói phét thì tôi còn nói gấp trăm đấy. Chuyện đời là thế. Còn với văn chương Việt Nam thì thuật ngữ thiên tài cũng đã dùng cho Nguyễn Du nhiều hơn nhưng còn là với một vài tác gia tác phẩm khác. Có trường hợp không dùng thuật ngữ thiên tài mà dùng từ tố “người trời viết”. Đó là trường hợp thần đồng thơ Trần Đăng Khoa… Riêng tôi, trong bài viết Nguyễn Du thiên tài, vấn đề đã quen mà còn lạ(1) thì đã vận dụng thuật ngữ “thiên tài” với quan niệm nghiêm ngặt của Goeth (Gớt): “Không phải nước nào cũng có thiên tài. Chỉ một số nước nào đó mới có thiên tài. Mà nước có thiên tài thì không phải ai cũng thành thiên tài. Chỉ một vài người nào đó có khả năng thành thiên tài. Mà người có khả năng thiên tài đó không phải ở tình huống nào cũng thành thiên tài. Phải có một tình huống nào đó mới thành thiên tài”. Tôi cũng dựa thêm ý của Mác:” Chủ nghĩa xã hội không thể tạo ra thiên tài. Nhưng nếu cuộc sống có mầm mống thiên tài thì chủ nghĩa xã hội đảm bảo cho mầm mống ấy trở thành thiên tài”. Từ quan niệm nghiêm ngặt về thiên tài như thế, tôi nghĩ rằng: Việt Nam ta là nước có thiên tài. Ở các lãnh vực nào khác thì xin để vị nào đó cho ý kiến. Riêng tôi thấy ở lãnh vực văn chương là có thiên tài, mà về tác phẩm thì không gì khác ngoài Truyện Kiều của Nguyễn Du. Tôi đã từ một cách nghĩ ít nhiều khác với những gì thường có xưa nay trong việc chứng minh Truyện Kiều là tác phẩm thiên tài thể hiện trong bài viết đó. Mong được quí vị đọc cho...
        Sau đây xin nói về cội nguồn và sự hiện diện của thiên tài tiếng Việt Truyện Kiều với những luận điểm gốc chứ không phải là việc miêu tả chi li cụ thể:
       Trước hết, ngôn ngữ tiếng Việt đã được văn bản hóa là yếu tố đầu tiên không thể thiếu khi nói Truyện Kiều là kiệt tác thiên tài. Bởi các sách lý luận văn chương đều nói: Ngôn ngữ là yếu tố đầu tiên tạo ra tác phẩm, dù kiệt tác hay không kiệt tác. Tiếng Việt của Truyện Kiều đã kết tinh ở độ thiên tài. Nhưng sau Truyện Kiều, tiếng Việt văn chương vẫn phát triển và mang tính chất lịch sử cụ thể, đặc biệt một khi văn chương Việt Nam chuyển từ phạm trù trung đại sang phạm trù hiện đại với hai thành tựu tiêu biểu là sự hình thành và phát triển nền văn xuôi hiện đại và sự xuất hiện phong trào Thơ mới thì về mặt tiếng Việt cũng không ít thành tựu xuất sắc nhưng vẫn chưa có tác phẩm nào đạt được độ kết tinh thiên tài như Truyện Kiều. Ngược lại trong thời đại mới, tiếng Việt ở Truyện Kiều dù đã ở độ thiên tài vẫn có bộ phận phải để lại quá khứ. Đó là qui luật.
Tiếng Việt của Truyện Kiều là sự kết tinh ở mức độ thiên tài của quá trình vận động phát triển của tiếng Việt nói chung trong đó có tiếng Việt văn chương bao gồm hai luồng cơ bản là ngôn ngữ bác học và ngôn ngữ dân gian. Ở Truyện Kiều là sự giao thoa của hai luồng ngôn ngữ đó nên vừa có tính chất dân gian do nguồn gốc thuộc ngôn ngữ dân gian (Follorique), ví như “mạt cưa mướp đắng”, “rằng không thì cũng vâng lời rằng không”…, vừa có khả năng dân gian hóa nghĩa là từ ngôn ngữ Truyện Kiều mà gia nhập ngôn ngữ dân gian (Folkloriser) ví như “đồ Sở Khanh”, “ghen Hoạn Thư”...
    Tiếng Việt của Truyện Kiều là sự kết tinh của văn chương Việt Nam nói chung, trực tiếp là văn học Nôm mở đầu từ Phi sa tập và Văn tế cá sấu của Hàn Thuyên đến Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi, Thiên Nam ngữ lục (khuyết danh) Hồng Đức quốc âm thi tập và Thập giới cô hồn quốc ngữ văn của Lê Thánh Tông, thơ của Nguyễn Bỉnh Khiêm, đặc biệt đến cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX thì đã có sự phát triển rực rỡ với nhiều thành tựu xuất sắc: Cung oán ngâm khúc của Nguyễn Gia Thiều, dịch phẩm Chinh phụ ngâm của Đoàn Thị Điểm (?), thơ của Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương, thơ của Bà Huyện Thanh Quan… Trên cái nền đó, Truyện Kiều của Nguyễn Du là đỉnh cao nhất.

        Tiếng Việt của Truyện Kiều cũng là sự kết tinh của quá trình vận động và phát triển thể tài thuộc văn học Nôm từ chỗ là thơ Đường luật, văn tế đến diễn ca lịch sử, đến truyện thơ là thể loại tiền thân của thể loại tiểu thuyết vốn có khả năng dung chứa nội dung cuộc sống và đời sống tâm lý tình cảm con người lớn hơn. Chưa bao giờ thể loại truyện Nôm phát triển phong phú như ở thế kỷ XVIII mà Truyện Kiều cũng là đỉnh cao nhất do có quan điểm nghệ thuật mới vượt ra khỏi quan niệm thi ngôn chí là viết để tỏ rõ ý chí của mình và khuyên răn đời, còn đây là viết về “Những điều trông thấy mà đau đớn lòng”. Khác nhau khá cơ bản trong văn chương. Về bút pháp, ở đây, đã có sự vượt khỏi tính chất truyện kể khá lớn để ít nhiều có tính chất tiểu thuyết hiện đại trong đó về mặt miêu tả nội tâm tâm lý nhân vật tài giỏi đến mức tác giả được mệnh danh là bậc thánh thiên tử về tâm lý trong văn chương. Học giả Phan Ngọc còn cho rằng văn chương phản ảnh tâm lý con người thì Truyện Kiều là vô địch đối với văn chương thế giới (?). Hiện tượng tập Kiều, lẩy Kiều, đặc biệt là bói Kiều là do Truyện Kiều đã hầu như ôm hết mọi cảnh ngộ, mọi tâm trạng trong cuộc sống con người...

        Tiếng Việt của Truyện Kiều kết tinh ở độ thiên tài còn thể hiện trong phương pháp sáng tác vừa hiện thực vừa lãng mạn và trong việc xây dựng nhân vật chính diện và phản diện. Về hiện thực thì thiên về ngôn ngữ dân gian. Về lãng mạn thì thiên về ngôn ngữ bác học. Với nhân vật chính diện thì thiên về ngôn ngữ bác học. Với nhân vật phản diện thì thiên về ngôn ngữ dân gian. Một chút so sánh ngôn ngữ tả hình hài mặt mũi của chị em Thúy Kiều và Thúy Vân với Tú Bà và Hồ Tôn Hiến thì rõ, một bên thiên về bác học một bên thiên về dân gian như thế.

        Để kết thúc bài viết, tôi có ba ý kiến như sau:

        Đề cao tiếng Việt của Truyện Kiều như thế là cần thiết nhưng chỉ coi đó là yếu tố đầu tiên không thể thiếu. Chứ để có được Truyện Kiều thiên tài thì cơ bản vẫn là nội dung tư tưởng tình cảm và khả năng sáng tạo đa diện, toàn diện của tác giả. Mà nền tảng chính là tình thương con người ở mức bao la, bát ngát . So với những tác gia thiên tài của nhân loại, về triết lý, có thể Nguyễn Du không bằng, nhưng về tình thương con người thì có lẽ là hơn bất cứ thiên tài nào trong phạm vi tôi biết. Truyện Kiều của Nguyễn Du đã dựa vào Nho giáo và Phật giáo và từng có ý kiến coi Phật giáo là triết lý, Nho giáo là đạo đức, hoặc cả hai vừa là triết lý vừa là đạo đức. Riêng tôi thì cho rằng ở Truyện Kiều, Nho giáo là hình hài, Phật giáo là hồn cốt. Bởi về hình hài, Truyện Kiều là sự minh họa cho triết lý của Nho giáo “Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau”. Nhưng đó chưa đủ để tạo nên hồn cốt của tác phẩm. Hồn cốt của tác phẩm phải là từ nỗi “Đau đớn thay phận đàn bà”trong muôn nơi muôn thuở chứ không riêng gì của đàn bà Việt Nam thời Nguyễn Du, bởi như Mộng Liên Đường đã nói: “Nguyễn Du có con mắt trông thấu sáu cõi. Có tấm lòng nghĩ suốt nghìn đời”. Nỗi đau này có gốc rễ từ truyền thống đạo đức dân tộc được nâng cao nhờ có Phật giáo vốn là một tôn giáo có tình thương con người  mênh mông thăm thẳm hơn bất cứ tôn giáo nào.

        Dù giá trị thiên tài Truyện Kiều nhìn chung là thế nhưng vẫn phải nhận thức đầy đủ hơn về vai trò của ngôn ngữ ở đây là tiếng Việt của Truyện Kiều trong việc tạo ra sức sống phi thường của Truyện Kiều đã bất chấp thời gian, bất chấp chính kiến của các giai tầng xã hội, bất chấp trình độ của người đọc, đặc biệt là với cả người không biết chữ, vượt biên giới quốc gia vươn ra thế giới, tuy thanh danh chưa bằng một số kiệt tác thiên tài nào đó của quốc gia nào đó bởi tùy thuộc vào vị trí tầm vóc thanh danh văn hóa Việt Nam ta trên trường quốc tế chưa ngang tầm so với vị trí của một số quốc gia đó có kiệt tác thiên tài. Dù vậy, trong chừng mực hiểu biết của tôi có tham khảo ý kiến nhiều bạn là chuyên gia văn học nước ngoài thì không đâu như Truyện Kiều của Việt Nam, đã tạo ra một hiện tượng văn hóa Kiều với không biết bao nhiều loại hình mà chúng ta đã biết.

        Bài viết này chủ yếu là nhằm nâng cao nhận thức sâu sắc hơn, tường minh hơn về độ kết tinh thiên tài của tiếng Việt Truyện Kiều. Mà nội dung là bằng tư duy phân tích lịch sử kết hợp với tư duy phân tích logic để nêu lên những luận điểm cơ bản ở cấp độ vĩ mô bao quát khi nói đến giá trị thiên tài của tiếng Việt Truyện Kiều.. Còn việc khám phá cụ thể về tiếng Việt Truyện Kiều trên các phương diện văn bản học, giá trị văn chương, giá trị ngôn ngữ học, tu từ học, cách hiểu từ này từ khác, tính chất địa phương của từ ngữ… thì khoa Kiều học đã có không biết bao nhiêu là thành tựu với rất nhiều cách thức khám phá. Có thể kể một vài công trình công phu như Tự điển Truyện Kiều của Đào Duy Anh, Tìm hiểu từ ngữ Truyện Kiều của Lê Xuân Lít, Tự điển âm từ cổ Truyện Kiều của Bùi Thiết… Riêng tôi, ngoại cửu tuần rồi, không làm được gì hơn nữa. Chứ nếu còn làm được việc đào tạo thì ở bậc thạc sĩ, mỗi luận điểm nêu lên đó sẽ là một đề tài luận văn. Ở bậc tiến sĩ thì đề tài sẽ là vấn đề chung: Tiếng Việt của Truyện Kiều.

N.Đ.C

1. Xem: Nguyễn Đình Chú :Văn hóa Văn học Giáo dục (Tuyển chọn những bài nghiên cứu sau 1975). Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội 2017.

CHÊ TRUYỆN KIỀU

     Truyện Kiều là một kiệt tác đã góp phần đưa văn học Việt Nam vượt ra khỏi bờ cõi của một quốc gia, trở thành một phần của tinh hoa của văn hóa nhân loại, ghi dấu ấn văn học Việt Nam trên thi đàn quốc tế. Với Truyện Kiều nói riêng và toàn bộ trước tác của Nguyễn Du nói chung, ông được các thế hệ người Việt Nam tôn vinh là Đại thi hào dân tộc, Hội đồng Hòa bình thế giới vinh danh là Danh nhân văn hóa thế giới.

    Tuy nhiên không phải không có những sự chê bai về Truyện Kiều của người đời, kể cả những bậc túc Nho. 

MỜI NHẤP VÀO DÒNG "XEM TRÊN YOUTUBE" TRÊN ẢNH  ĐỂ XEM VIDEO.

NHỮNG TÊN GỌI CỦA TRUYỆN KIỀU

MỜI NHẤP VÀO DÒNG "XEM TRÊN YOUTUBE" TRÊN ẢNH  ĐỂ XEM VIDEO.

Thi hào Nguyễn Du khi sáng tác “Truyện Kiều” đã đặt tên cho tác phẩm nổi tiếng này là gì? Cho đến nay, giới nghiên cứu Kiều vẫn còn phân vân, chưa dứt khoát hẳn một nhan đề nào là khởi đầu do cụ Nguyễn Du đặt.

Tuy vậy từ khi ra đời đến nay “Truyện Kiều” đã có khá nhiều tên gọi. 

Về tên gọi ban đầu, người thì cho là Kim Vân Kiều tân truyện hay Kim Vân Kiều truyện, người khác lại cho là Đoạn trường tân thanh, chưa kể các tên gọi khác như Kim Túy tình từ… sau khi cụ Ngô Đức Kế bài bác tên gọi “Kim Vân Kiều”, Trần Trọng Kim đã gọi khác đi là Truyện Thúy Kiều, Hồ Đắc Hàm gọi là Kiều truyện dẫn giải, Phúc An gọi là Kim Kiều tình tự, Tản Đà gọi là Vương Thúy Kiều chú giải tân truyện… rồi sau này tên gọi đơn giản “Truyện Kiều”(2) như Phạm Quỳnh với câu nói nổi tiếng: “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn; tiếng ta còn, nước ta còn” bắt đầu được dùng phổ biến đến nay. 

Video này là một tài liệu tham khảo.

"KIỀU" - BỘ PHIM ĐÁNG XEM

    Phim điện ảnh cổ trang "KIỀU" của Đạo diễn Mai Thu Huyền, do Tincom Media Global sản xuất, được lấy cảm hứng từ tuyệt tác "Truyện Kiều" của đại thi hào Nguyễn Du, đã tham gia nhiều liên hoan phim và đạt được nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế:

• Best Music - The Kite Awards 2021 (Âm nhạc xuất sắc nhất Cánh Diều Vàng 2021)
• B Award for Best Film 2021- HCMC Film Association (Giải B Phim truyện xuất sắc 2021 - Hội Điện Ảnh TP. HCM)
• The most outstanding Vietnamese film of the year in 2021 Asian World Film Festival 
• Official Selection 2021 Newport Beach Film Fest 
•  2021 Golden Global Submission 
•  2021 Vietnam National Film Festival Nomination
• Official Selection 2022 Hanoi International Film Festival (HANIFF)
• Official Selection 2023 Meghalaya International Film Festival (Megh IFF) 

BẠN CÓ THỂ: 

 @ Xem thông tin về Phim Kiều tại website: https://kieumovie.com

 @ Khán giả tại Việt Nam có thể xem Phim Kiều trên Galaxy Play: tps://galaxyplay.vn/title/kieu

 @ Khán giả tại nước ngoài có thể xem Phim Kiều trên Amazon Prime: https://amzn.to/3CsVUHB    

Gần 100 năm sau, phim Kiều của Mai Thu Huyền không tái hiện toàn bộ Truyện Kiều như phim Kim Vân Kiều của Famechon, mà chỉ là lát cắt về cuộc đời của Thúy Kiều ở giai đoạn sau khi bán mình chuộc cha và rơi vào lầu xanh. Nó không phải là một bộ phim chuyển thể mà là bộ phim lấy cảm hứng từ Truyện Kiều, có những chi tiết sáng tạo hơi khác so với nguyên tác nhưng vẫn giữ những cái cốt lõi của tác phẩm.  Phim xây dựng theo thể loại cổ trang, fantasy (giả tưởng), xoay quanh mối quan hệ tình cảm và những ràng buộc giữa 3 nhân vật chính: Thúy Kiều, Thúc Sinh, Hoạn Thư với thông điệp đề cao khát vọng tình yêu và tự do. Phim dài 90 phút và được thực hiện với một đội ngũ chuyên nghiệp: Mai Thu Huyền đạo diễn kiêm Giám đốc sản xuất của phim, Phi Tiến Sơn tác giả kịch bản và đạo diễn hình ảnh, Nguyễn Đăng Khoa phó đạo diễn, Trần Bửu Lộc điều hành sản xuất, hoạ sĩ thiết kế Vi Ngọc Mai, nhà thiết kế phục trang Thủy Nguyễn, giám đốc âm nhạc Bùi Huy Tuấn. Về diễn viên, có những tên tuổi nổi tiếng: NSND Lê Khanh trong vai Hoạn Bà; Hiếu Hiền trong vai Hiền Bá; Cao Thái Hà trong vai Hoạn Thư; Long Đẹp Trai trong vai Mã Giám Sinh; Ca sĩ Phương Thanh trong vai Tú Bà; Mỹ nam Lê Anh Huy trong vai Thúc Sinh; Người mẫu, diễn viên Trình Thị Mỹ Duyên trong vai Thúy Kiều…Phim được thực hiện trong gần 2 năm với một lượng kinh phí không hề nhỏ, trên hàng chục tỷ đồng, bấm máy tại 6 tỉnh thành là Cao Bằng, Phú Thọ, Quảng Bình, Quảng Trị, Huế và TP.HCM với ê-kíp hơn 100 con người.