THÁI VĂN SINH
Cuối 1983, tại quán sách trước cửa Trường
Đại học Tổng hợp Hà Nội, trên đường Nguyễn Trãi, tôi đã mua một tập thơ trong
đó có một bài thơ đã đi theo tôi suốt cuộc đời. Đó là bài Vé đi tuổi thơ trong tập thơ Phép
lạ hàng ngày của nhà thơ Nga Robert Rozhestvenski do NXB Tác phẩm mới ấn
hành:
“Cho tôi xin
một vé đi Tuổi thơ.
Vé hạng trung
Người bán vé
hững hờ
Khe khẽ đáp:
Hôm nay vé hết!
Biết làm sao!
Vé hết, biết
làm sao!
Đường tới
Tuổi Thơ còn biết hỏi nơi nào?
(Thái Bá Tân dịch)
Và hôm nay, thật tuyệt vời, tôi đã có được
một chiếc vé đi tuổi thơ khi đọc Những
vần thơ thời niên thiếu trong Diệu
khúc thời gian của Trần Huyền Tâm.
Gọn ghẽ 17 bài thơ được sáng tác từ 1975
đến 1981 Trần Huyền Tâm đã mang đến cho chúng ta một thế giới tuổi thơ ở làng
quê xưa tuyệt đẹp:
“Con đê đất
đỏ quê mình
Ngày mưa rả
rích
Cả lũ đi học
về trượt ngã lấm lem
Vẫn nhìn nhau
cười khúc khích.
Cây ổi vườn
nhà
Buổi trưa ôn
bài, vòm cây rộng mở
Cánh hoa rơi
đầy trang sách thơm…”
(Tuổi mực tím)
Nếu Trần Đăng Khoa bắt đầu làm thơ từ Góc sân và khoảng trời thì có thể nói
Trần Huyền Tâm lại bắt đầu đời viết của mình từ một Ngõ nhỏ. Một ngõ nhỏ sớm - trưa - chiều - tối rộn rã bao âm
thanh, bao hương sắc thân quen của tuổi thơ và chỉ tuổi thơ của những ai đã
từng là người nhà quê xưa mới có:
Sớm, bà đi ra
ngõ
Mùi hương
trầu vấn vương
Bước chân em
tới trường
In trong lòng
ngõ nhỏ
Trưa, mặt
trời thêm tỏ
Chân bố lấm
bùn tươi
Ngõ thơm
hương đất mới
Ngõ thấm giọt
mồ hôi
Chiều, gặt
về, tóc mẹ
Đựng đầy
hương lúa đồng
Ngõ vang
tiếng guốc ông
Ngõ tròn bao
lỗ luyến
Khi hoàng hôn
xa tím
Bộn bề tiếng
chổi tre
Em lại cùng
bạn bè
Đón trăng về
ngõ nhỏ.
(Ngõ nhỏ)
Tuổi thơ trong thơ Trần Huyền Tâm ngát
hương hoa lá, rộn ràng âm thanh mùa vụ và sống động bao sắc màu làng quê. Trong
17 bài thơ thời niên thiếu của Trần Huyền Tâm, tôi thích nhất Cây bàng trong vườn trẻ. Một bài thơ thể
hiện con mắt thơ rất tinh tế của Tâm:
Cây bàng
trong vườn trẻ
Vòm lá xanh
xoè ô
Cái nắng lúc
ban trưa
Thường chui
vào đó ngủ.
Cây bàng trong
vườn trẻ
Chứa bao lời
ru êm
Buổi trưa
chăm cái ngủ
Cây hát lời
của đêm.
Khi cây bàng
trút lá
Khoác mùa
đông trên cành
Là khi thương
bé lạnh
Cây chịu rét
một mình.
Cây bàng
trong vườn trẻ
Búp lá non
gọi mời
Cho màu xanh
vòm lá
Ríu rít muôn tiếng
cười.
Cho màu xanh
mắt trẻ
Xanh trọn màu
non tươi.
(Cây bàng trong vườn trẻ)
Sự tinh tế đó còn được thể hiện khá nhiều
trong thơ Trần Huyền Tâm:
Nghe thoảng
thốt trong đêm
Tiếng những
tàu cau trăn trở
Ánh trăng
theo mơ vào giấc ngủ
Tóc mẹ lưu
vết mòn thời gian.
(Bài ca đất)
Hay:
Gió sớm mai
nhẹ đùa
Hoa rơi đầy
vại nước
Con nhặt hoa
tới trường
Hương cứ bay
đi trước
( Hương cau)
Trần Đăng Khoa từng có một phát hiện rất
hay: “Tiếng rơi rất khẽ như là rơi
nghiêng”, nhưng với Trần Huyền Tâm lại có một khám phá thật mới mẻ: âm
thanh không chỉ là âm thanh mà âm thanh còn có cả sắc màu:
Con sông say
gió mát
Đã ngủ quên
từ lâu
Chỉ còn tiếng
đập đất
Đang làm nên
sắc màu.
(Tiếng đập đất)
Tuổi thơ xưa của Trần Huyền Tâm và rất
nhiều người trong đó có tôi, không chỉ là một tuổi thơ thú vị, dung dị ở chốn
làng quê mà còn là một tuổi thơ đầy vất vả, cam go do cuộc chiến tranh chống Mỹ
leo thang bắn phá miền Bắc. Trần Huyền Tâm phải quen với mũ rơm, hầm chữ A và
người cha ra trận mãi mãi không về:
Mẹ chưa kịp
dạy chữ A
Thì máy bay
B52 ào tới
Mẹ dắt con
chạy vội
Xuống căn hầm
chữ A.
Máy bay đi
rồi, mẹ bận dọn ngoài hiên
Bên gốc bưởi,
một mình con tự học
Ơi mẹ ơi con
đã thuộc
Chữ A - tên
của căn hầm.
(Căn hầm chữ A)
Hay:
Chiến tranh
chen vào ấu thơ
Con trú ẩn
đạn bom
nhiều hơn
chơi ú tim với bạn
Cha cứ đi xa,
dài dài năm tháng
Lần gặp cuối
cùng… con nhớ… nụ hôn!
Cái cảm giác
xa xôi, dịu êm
Khi con hiểu
thì cha không còn nữa
(Nhớ nụ hôn đã xa)
Sẽ còn rất nhiều điều để nói về Những vần
thơ thời niên thiếu trong Diệu khúc thời gian của Trần Huyền Tâm nhưng
tôi xin được dừng tại đây để nhường chỗ cho sự cảm thụ phong phú của bạn đọc.
Cảm ơn Trần Huyền Tâm đã cho tôi và những bạn bè đồng lứa chiếc vé về tuổi thơ
trong sáng, ngọt ngào.
Và trước khi kết thúc bài này, tôi xin nói
thêm một điều là chỉ trong vòng 2 năm nay Trần Huyền Tâm đã xuất bản liên tục 4
tập sách: Giọt nắng vô thường - Tập thơ -
Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2018; Diệu khúc thời gian - Tập thơ - Nhà xuất bản
Hội Nhà văn, 2019; Tản mạn miền sương khói - Tập Tản văn - Nhà xuất bản Hội Nhà
văn, 2019; Diệu khúc Sen - Tập văn - thơ - Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2019.
Thành quả này thật phi thường. Rõ ràng nó
không phải là kết quả của 2 năm mà là kết quả của trên nửa thế kỷ sống, chiêm
nghiệm của Trần Huyền Tâm trong cõi đời vô thường này. Nó khẳng định độ chín
của Trần Huyền Tâm khi bước qua tuổi “tri thiên mệnh” đã biết mình là ai, mình phải
làm gì, phải đi đường nào để TRỞ VỀ VỚI CHÍNH MÌNH.
Xin chúc mừng Trần Huyền Tâm.
Xin chúc mừng bạn đọc có thêm một thi phẩm
để cảm nhận về sự vi diệu của THƠ và của THỜI GIAN./.
Vườn vua
resort & villas Thanh Thuỷ, Phú Thọ 13/7/2019
TVS
